Tháng tư năm 1865, Đại tướng Johnston cùng số tàn quân kiệt quệ đầu hàng Sherman ở miền bắc Carolina và chiến tranh chấm dứt. Nhưng mãi hai tuần sau, Tara mới hay tin.
Lúc đó đang vào giữa vụ cày mùa xuân, Tara bắt đầu gieo giống bông vải và hoa màu phụ do Pork mua về từ Macon. Pork tự cho có công lớn khi đem về nguyên vẹn chiếc xe đầy hàng vải, hột giống, gà, vịt, thịt muối, thịt heo tươi và bột. Ông ta luôn miệng kể lại những cảnh thoát hiểm trong gang tấc, những con đường mòn, những đoạn đường tắt và những hoang lộ trên đường tìm về Tara. Luôn năm tuần lễ Pork vắng nhà, Scarlett hết sức bồn chồn nhưng lúc bác về nhà nàng không trách mắng một lời bởi vì quá mừng vì thấy Pork đã thành công và nhất là đã còn đem về được khá nhiều tiền dư. Nàng cũng không hỏi vì sao Pork chỉ bỏ ra một ít tiền mà mua về thật nhiều gà, vịt và thực phẩm như vậy.

Đã có khá đủ thực phẩm, mọi người ở Tara bắt đầu biến cải đời sống trở lại mức bình thường. Ai cũng làm việc và phải làm nhiều việc. Những gốc bông vải khô héo của mùa qua được nhổ đi và gieo giống mới, còn con ngựa, không quen việc cày nai lưng làm việc, tuy chậm chạp. Ngoài vườn, cỏ được nhổ đi để trồng rau đậu. Phải đi đốn củi, phải làm các chuồng gia súc và còn hàng dặm rào đã bị quân Yankee phá tan hoang cắm dựng lại. Pork mỗi ngày hai ba lần phải vào rừng thăm bẫy và ra sông móc mồi lại cho hàng câu cắm. Phải dọn giường, quét dọn nhà cửa, phải nấu nướng, phải cho gà vịt ăn và lượm trứng. Con bò cái cần phải được vắt sữa mỗi ngày, phải dắt nó vào gần đầm lầy để ăn cỏ và canh chừng suốt ngày đề phòng quân Yankee hoặc người của Frank Kenedy có thể quay lại. Ngay thằng Wade cũng có nhiệm vụ riêng, mỗi sáng nó trịnh trọng mang thúng đi khỏi nhà rồi lượm cành cây khô và rơm rạ về nhúm lửa.

Những người đầu tiên trong hạt được xuất ngũ là anh em nhà Fontaine, và chính họ cũng là người báo tin bại trận. Alex đi bộ, anh ta vẫn còn giữ được đôi giày ống, còn Tony chân không, ngồi vắt vẻo trên lưng con la cũng không có yên cương. Trong gia đình, Tony bao giờ cũng là kẻ tìm được lối sống an nhà hơn anh em. Sau bốn năm dầm mưa dãi nắng, họ đem xậm đi và bộ râu không cạo gọt, xồm xoàm khiến khó nhận ra.

Trên đường về Mimosa, họ chỉ ghé qua Tara một chút để hôn mấy cô gái và cho biết vài tin tức chung quanh việc quy hàng. Họ nói: “Đã chấm dứt tất cả rồi, mọi việc đã trôi qua hết”, nhưng hình như họ không cần hay nói đúng hơn là không muốn nhắc tới chuyện đó. Họ chỉ nóng lòng muốn biết một điều, đó là đồn điền Mimosa có bị đốt hay không. Trên đường về, họ đã thấy nhà cửa của thân hữu đều hoàn toàn cháy rụi và không còn hy vọng gì nhà họ vẫn yên lành. Hai anh em thở phào nhẹ nhõm và vỗ đùi cười dòn dã khi hay tin nhà họ còn nguyên vẹn nhất là khi Scarlett kể lại cảnh Sally phóng ngựa như giông như gió và nhảy rào tuyệt hảo thế nào lúc đến báo tin quân Yankee tới.

Tony nói:

– Con nhỏ đó can đảm lắm, nhưng rủi cho nó là thằng Joe chết rồi. Scarlett còn thuốc lá để nhai không?

– Chỉ có ống hút thôi, cha tôi hút bằng ống điếu làm từ lõi bắp

– Tôi thì chưa đến nỗi tệ như vậy. Nhưng cũng tới lúc rồi.

Alex ngập ngừng hỏi:

– Dimiti Munroe khoẻ không?

– Ồ, khoẻ. Cô ấy đang ở với bà cô Feyetteville. Nhà ở Lovejoy đã cháy hết rồi. Còn gia đình thì ở Macon.

– Nó muốn hỏi là… là Dimity có lấy một ông đại tá dũng cảm nào trong lực lượng dân quân chưa?

Tony xen vào chế nhạo làm Alex trừng mắt nhưng Scarlett vui vẻ nói:

– Chưa lấy chồng đâu.

Alex buồn bã

– Có lẽ như thế cũng yên. Mẹ kiếp… xin lỗi Scarlett. Làm sao có thể đi hỏi cưới một cô gái khi mình chẳng còn lấy một tên hắc nô, không còn gia súc và túi cũng trống không.

– Anh biết mà. Dimity đâu có quan tâm đến điều đó.

– Mẹ kiếp… ấy, xin lỗi lần nữa. Tôi phải ráng bỏ cái thói chửi thề nếu không ngoại sẽ cho ăn đòn quá. Tôi không thể yêu cầu một cô gái lấy một tên kiết xác. Có lẽ Dimity không quan tâm nhưng tôi thì

không được.

Trong lúc Scarlett đang ngồi nói chuyện với hai anh em nhà Fontaine ngoài hiên, Melanie, Suellen và Carren lẳng lặng quay vào nhà ngay khi nghe tin đầu hàng. Lúc anh em nhà Fotaine đi rồi, Scarlett quay về phòng và nghe thấy tiếng nức nở của Ellen. Tất cả đã chấm dứt. Giấc mộng đẹp họ đã từng ôm ấp, cái chủ nghĩa đã mang đi bạn bè, chồng con của họ và gieo tang tóc vào gia đình của họ đã cáo chung. Cái chánh nghĩa mà họ tưởng đã vững như núi đá đã sụp đổ rồi.

Nhưng đối với Scarlett, nàng không thể nhỏ một giọt lệ nào. Lúc nghe tin bại trận, nàng đã thầm nói. “Tạ ơn Chúa! Bây giờ khỏi sợ họ bắt con bò cái nữa. Không cần lo lắng cho con ngựa. Bây giờ có thể mang muỗng, nĩa bằng bạc dưới giếng lên. Bây giờ không còn lo ngại mỗi khi kiếm ăn lòng vòng trong hạt”.

“Sung sướng quá! Không bao giờ còn giật mình thon thót khi nghe tiếng vó ngựa. Không bao giờ còn phải choàng tỉnh giữa khuya để nín thở, nghe ngóng coi có phải mình đang mơ hay quả thật tiếng chân ngựa ngoài sân và giọng quê mùa của những tên chỉ huy Yankee không. Và trên hết vẫn là một điều, Tara còn nguyên vẹn! Và ác mộng đã không biến thành sự thật”.

Cái chánh nghĩa của xứ sở nàng đã bị tiêu diệt nhưng đối với nàng hoà bình vẫn hơn vì chiến tranh chỉ là một hành động điên cuồng. Scarlett chưa bao giờ bị phấn khích khi nhìn thấy lá cờ Liên bang miền Nam tung bay và cũng chưa bao giờ xúc động khi nghe hát bản Dixie. Tất cả đã chấm dứt, chấm dứt thực sự nhưng không phải vì vậy mà nàng phải lăn ra khóc.

Tất cả như đã chấm dứt! Trận giặc có vẻ như đã kéo dài vô tận, trận giặc thay đổi hẳn con người nàng, đã cáo chung. Bây giờ nàng có thể điềm nhiên nhìn về dĩ vãng, nhìn về cô Scarlett ngày xưa với đôi giày bằng da Maroc, với những lọn tóc óng ả và tự hỏi đã có lần mình như vậy sao? Scarlett O’Hara, hoa khôi của hạt Clayton, dưới tay có hàng trăm kẻ hắc nô để sai bảo, tài sản ở Tara như bức tường đồng ở sau lưng và cha mẹ lúc nào cũng cưng chìu. Cô Scarlett lúc nào cũng lơ đãng, bất cẩn và chưa bao giờ bị làm trái ý, trừ Asley.

Tại một nơi nào đó, trên con đường dài, quanh co xuyên qua bốn năm tối ám vừa qua, người con gái mang vũ hài đã biến mất, nhường chỗ cho một thiếu phụ mắt xanh biếc, đang ngồi đếm từng xu và bên mình lúc nào cũng có những công việc nặng nhọc chờ đợi. Một thiếu phụ chẳng còn giữa lại được gì trong sự sụp đổ vừa qua, ngoại trừ mảnh đất đỏ vững bền, nơi nàng đang sống.

Lúc nãy, khi đứng ở tiền sảnh nghe tiếng khóc của chị chồng và mấy đứa em, đầu óc nàng chỉ bận rộn sắp đặt mọi việc cho những ngày sắp tới.

“Mình sẽ trồng thêm bông, thêm nhiều, thật nhiều nữa. Ngày mai sẽ cho Pork đi Macon mua thêm giống. Từ đây, quân Yankee không còn đốt bông vải của mình và quân mình không còn truy thâu nữa.

Sung sướng quá! Mùa thu tới mình sẽ có cả núi bông vải’.
Scarlett vào phòng việc, không đếm xỉa tới mấy cô gái đang khóc than bên trường kỷ. Nàng quay vào bàn viết và cầm cây bút lông lên tính toán tiền mua hột giống làm sao cho vừa với số tiền còn lại.

“Chiến tranh đã chấm dứt”, Scarlett bỗng đặt viết xuống bàn. “Chiến tranh chấm dứt và Asley… nếu Asley còn sống thì bây giờ đang trên đường trở về. Nàng băn khoăn chẳng biết Melanie có nghĩ vậy không mà cứ ngồi khóc lóc cho cái chánh nghĩa vong yểu kia hoài.

“Thế nào mình cũng nhận được thơ chàng… mà không, bây giờ làm gì có thơ. Nhưng sớm muộn gì cũng… ồ, thế nào chàng cũng có cách báo tin cho mình hay”.

Nhưng tuần này qua tuần khác, chẳng có tin tức gì của Asley. Sở bưu điện miền Nam chỉ làm việc cầm chừng và trong những vùng quê hẻo lánh thì chẳng còn một bưu trạm nào cả.. Thỉnh thoảng có người từ Atlânt trở về, ghé cho hay bà cô Pitty khẩn khoản yêu cầu nàng và Melanie trở về ở với cô. Nhưng tin tức về Asley thì vẫn bặt tăm.

Những ngày tháng sau cuộc đầu hàng, Suellen và Scarlett bỗng nảy sinh một ác cảm ngầm. Suellen nóng lòng muốn viếng thăm bạn bè trong hạt sau nhiều năm sống cô đơn và thiếu vắng những dịp họp vui tươi. Nhưng Scarlett thì thật tàn nhẫn, nàng nói thẳng:

– Con ngựa chỉ được sử dụng trong việc nó vào rừng chở củi về, phải kéo cầy và Pork còn phải dùng nó để đi kiếm đồ ăn. Chủ nhật phải cho nó nghỉ ngơi. Muốn thăm ai thì cứ đi bộ.

Nhưng Scarlett chỉ nói một nửa sự thật, nàng dùng con ngựa để đi thăm viếng nhiều nơi sau ngày quy hàng. Và khi gặp lại bạn bè và các đồn điền quen cũ, nàng lại thấy tinh thần xuống dốc hơn.
Nhà Sally thường bạo dạn đi xa, đồ điền Fontaine có vẻ dễ thở nhất so với những tình cảnh bi thảm của những đồn điền lân cận. Lão bác sĩ Fontaine đã bình phục cánh tay sau một thời gian, Alex và Tony bắt đầu tập cầm cày, cầm cuốc. Scarlett vừa tới, hai anh em nghiêng người qua rào bắt tay nàng và chế nhạo cái xe bò cũ kĩ với nụ cười chua xót như chính mình bị chế nhạo. Scarlett hỏi mua một ít giống cải và cả ba bắt đầu quay ra bàn tán về chuyện đồng áng. Nhà Fontaine còn mười hai con gà, hai con bò cái, năm con heo và một con la mang về hôm xuất ngũ. Một con heo lăn ra chết, hai anh em đang lo ngại mấy con còn lại có thể bị chết lây. Nghe những lời bàn về heo từ những cậu thanh niên phong lưu, bảnh bao ngày trước chỉ đắn đo với chuyện làm sao thắt cà vạt cho đúng mốt. Scarlett bật cười chua xót, cũng không kém cái cười chua xót của hai anh em nhà Fontaine trước đó.

Đồn điền Mimosa đón tiếp nàng thật nồng hậu, họ nhất định cho không hột giống chứ không chịu bán. Họ giận dỗi khi nàng đặt một tờ giấy xanh lên bàn. Họ quyết liệt từ chối. Scarlett cầm gói hột bắp và bí mật dúi tiền vào tay Sally. Sally bây giờ thật khác với cô gái tám tháng trước, khi nàng gặp lúc vừa về tới Tara. Lúc đó cô ta trông xanh xao và buồn thảm nhưng vẫn còn phảng phất đôi chút hăng hái. Bây giờ cô ta hoàn toàn trống rỗng… Cuộc đầu hàng của quân đội liên bang làm như đã vùi lấp hy vọng cuối cùng của người con gái đó. Cầm tờ giấy bạc, Sally thì thầm:

– Scarlett, chúng ta làm như vậy có ích lợi gì? Gây chiến làm chi. Ôi, tội nghiệp Joe, tội nghiệp con tôi!

– Tôi cũng không biết tại sao lại phải đánh nhau và cũng không cần tìm hiểu. Không bao giờ tôi quan tâm tới chiến tranh. Chiến tranh là chuyện riêng của đàn ông. Tôi chỉ nghĩ tới chuyện duy nhất là làm sao được mùa bông vải. Chị cầm lấy tiền sắm cho bé Joe cái áo, không ai biết đâu, tôi thấy thằng bé thiếu áo. Tôi không muốn lợi dụng lòng tốt của Alex và Tony.

Anh em Fontaine đưa Scarlett ra xe và đỡ nàng lên, dẫu quần áo rách rưới, họ vẫn không quên lịch sự, vẫn vui vẻ đúng với cái vô tư lự của dòng họ Fontaine. Rời Mimosa, Scarlett bất giác rùng mình khi nhớ lại tình trạng bần cùng của gia đình họ, dẫu chính nàng cũng đã quá mệt mỏi vì cái nghèo đói của gia đình mình rồi. Sung sướng làm sao khi con người không còn phải lo kiếm ăn từng bữa một nữa.
Đến Pine Bloom, Scarlett gặp là Cade Catvert. Lúc bước lên những bậc thềm của ngôi nhà cổ kính, nơi nàng đã từng dự nhiều đêm khiêu vũ trong những ngày hạnh phúc xa xưa, Scarlett nhìn đăm đăm vào khuôn mặt như sắp chết của Cade đang ho khúc khắc, nhưng vừa nhìn thấy Scarlett, mắt anh sáng hẳn lên: “Chỉ là biến chứng của cảm lạnh thôi”. Cade vừa nói vừa gượng dậy để chào nàng. Anh cho biết thêm đó là vì cứ thường phải nằm ngủ dưới mưa nhưng sắp khỏi rồi và anh sẽ tiếp tục làm việc với người nhà.

Nghe tiếng khách, Cathreen Calvert bước vào. Bắt gặp ánh mắt của cô, Scarlett hiểu ngay tình hình nhà họ và tim nàng se lại. Cade chưa biết gì nhưng Cathleen đã biết rõ tình trạng. Pine Bloom trông tiêu điều vì cỏ dại và thông con đã bắt đầu bén rễ khắp đồng, còn gian nhà thì xiêu vẹo, đồ đạc bừa bãi. Người Cathleen hốc hác, xanh xao.

Hai anh em cùng bà mẹ kế người Yankee, sống dưới nhà lặng lẽ dị thường. Scarlett vốn ghét cay ghét đắng Hilton cùng tên quản gia Jonas Wikerson của gia đình nàng, bây giờ nàng lại càng ghét hắn nhiều hơn khi hắn ra chào hỏi nàng với tư cách một kẻ ngang hàng.

Vừa liếc nhìn Cathleen, bà Calvert vừa nói:

– Ông Hilton thật tử tế khi đã không bỏ chúng tôi trong hoàn cảnh khó khăn này. chắc cháu có nghe Hilton đã hai lần cứu thoát chúng tôi khỏi tay Sherman? Tôi không biết phải làm sao nếu không có Hilton, trong khi nhà tôi đã hết tiền và Cade…

Cade đỏ bừng mặt và Cathleen sụp mắt. Scarlett biết hai anh em họ rất khổ tâm khi phải chịu ơn tên quản gia người Yankee. Bà Calvert gần như muốn khóc, bà biết mình lại vừa lầm lỗi. Dù đã sống ở Georgia luôn hai mươi năm, bà vẫn không làm sao khéo léo hơn vì chẳng bao giờ bà hiểu nổi tâm ý của người miền Nam. Bà không biết phải nói chuyện với mấy đứa con ghẻ như thế nào trong khi chúng vẫn luôn luôn lễ phép với bà. Bà tự hứa là sẽ mang mấy đứa con riêng về miền Bắc, rời bỏ những người ngoại xứ khó hiểu và ương ngạnh ở đây.

Sau hai cuộc viếng thăm đó, Scarlett không còn muốn đến nhà Talerton nữa. Bây giờ bốn cậu con trai trong gia đình đã chết, ngôi biệt thự đã cháy rụi nên cả gia đình phải chen chúc dưới mái nhà của viên quản gia. Scarlett không muốn nhưng Suellen và Careen cứ nài nỉ luôn miệng còn Melanie bảo đi qua hỏi thăm ông Talerton vừa xuất ngũ. Thế là một sáng chủ nhật, cả bốn cô cùng lên đường
Lúc cho ngựa chạy đến phía khu nhà đổ nát, họ thấy Beatrice Tarleton mặc bộ đồ kỵ mã cũ rách, tay cầm roi ngựa, ngồi vắt vẻo trên bờ rào của chuồng ngựa ngày xưa. Sau lưng là anh chàng da đen nhỏ người, chân vòng kiềng. Hắn là người huấn luỵên ngựa cho bà. Cả hai đều đang nhìn vào khoảng không, cau có. Cái chuồng ngựa vĩ đại ngày trước bây giờ chỉ còn lại vỏn vẹn có một con la do ông Tarleton cưỡi về sau cuộc đầu hàng. Vừa leo xuống hàng rào, bà Tarleton nói ngay:

– Bác chẳng biết làm gì cả, mấy cục cưng đó đã bỏ bác rồi.

Nếu là người lạ thì chắc khi nghe câu nói đó sẽ cho rằng bà thương tiếc bốn đứa con trai tử trận, nhưng mấy cô gái ở Tara hiểu rõ bà muốn nói về bầy ngựa yêu quý đã mất đi.

– Mấy con ngựa quý đều chết hết! Tội nghiệp con Nelie! Phải chi còn lại một mình con Nelie cũng được. Các cháu coi, chỉ còn một con la ôn dịch đó thôi! Đúng là nhục nhã cho bầy ngựa nòi đành để một con la không ra gì chiếm chỗ. La là loài thú lai căng, phản thiên nhiên. Đáng lý phải cấm nuôi chúng.

Jim Tarleton từ trong nhà người quản gia bước ra hôn mấy cô gái. Thật khó mà nhận ra ông qua bộ râu xồm xoàm. Theo sau ông là bốn cô gái quần áo bạc phếch và hơn chục con chó săn lông đen nâu sậm. Cái không khí gượng gạo của gia đình Tarleton làm Scarlett lạnh người hơn sự chua xót của gia đình Fontaine hay sự ghê rợn ở Pine Bloom.

Gia đình Tarleton khẩn khoản mời bọn Scarlett ở lại dùng bữa trưa. Họ bảo đã lâu chẳng có ai tới thăm và họ muốn nghe các cô cho biết một vài tin tức bên ngoài. Scarlett muốn từ chối vì sợ cái không khí ở đây làm nàng ngột thở, nhưng Melanie và hai cô em nhất định đòi ở lại lâu hơn. Bữa ăn trưa chỉ gồm vài miếng thịt lát và đậu khô.

Vừa ăn mọi người vừa vui vẻ cười đùa. Mấy chị em Tarleton kể lại những phương cách cùng quẫn mà họ đã áp dụng để tìm vải may áo, coi đó là mẩu chuyện thú vị nhất đời. Melanie cũng phụ hoạ kể lại chuyện cực nhọc ở Tara và nói nhiều đến nỗi Scarlett ngạc nhiên vì riêng nàng không làm sao mở miệng được. Gian phòng như rộng hẳn ra vì thiếu bốn anh em Tarleton, thiếu tiếng cười đùa, thiếu dáng điệu uể oải và thiếu mùi khói thuốc của họ.

Suốt bữa ăn, Careen thật ít nói nhưng sau bữa ăn cô bé chợt tới bên bà Tarleton thì thầm một câu gì đó. Bà Tarleton chợt biến sắc, nụ cười chưa tròn môi chợt dừng lại, bà quàng tay qua người Careen và cả hai cùng ra khỏi phòng. Scarlett nán lại một chút rồi bước theo. Nàng nhìn thấy hai người băng qua vườn ra nghĩa địa gia đình. À! Bây giờ thì nàng không thể nào quay trở lại. Careen đã nói gì mà bà Tarleton lại dắt nàng qua một các con trong khi phải khó nhọc lắm bà mới có thể gượng vui?

Trong khu nghĩa trang nằm dưới những tầng bách hương um tùm, nàng thấy hai tấm bia mộ cẩm thạch mới tinh… mới đến nỗi nước mưa chưa làm dính lớp bùn đỏ nào. Bà Tarleton hãnh diện:

– Mới mua tuần trước. Chính ông Tarleton đánh xe đi Macon lấy về.

Bia mộ! Chắc chắn phải tốn thật nhiều tiền. Bỗng nhiên Scarlett thấy không còn thương cảm với gia đình Tarleton như lúc nãy. Những kẻ đã dám vung phí tiền bạc để mua bia mộ trong lúc thực phẩm quý như vàng và khó kiếm ra, quả thật không đáng thương xót. Trên bia lại có nhiều hàng chữ! Càng khắc nhiều hàng chữ càng tốn tiền! Gia đình này điên hết rồi sao? Đã vậy họ còn phải tốn rất nhiều tiền để đem xác ba đứa con về. Riêng Boyd thì đã mất xác, không có tin tức gì về anh ta cả.
Giữa hai ngôi mộ của Brent và Stuart có một tấm bia mang dòng chữ:

“Dễ thương và linh hoạt khi còn sống. Không hề rời nhau trong lúc chết”

Tấm bia còn lại giữa mộ Boyd và Tom có ghi một câu gì bằng tiếng la tinh bắt đầu bằng chữ: “Dulce et…* làm Scarlett không hiểu gì cả. Nàng luôn tìm cách trốn những giờ học tiếng la tinh khi còn học ở Nữ học viện Feyetteville.

Dốc túi tiền để mua bia mộ! Tại sao lại ngớ ngẩn như thế? Scarlett xót xa như chính họ đã phung phí tiền bạc của mình.
Mắt Careen long lanh một cách kỳ dị, cô chỉ tấm bia đầu tiên:

– Cháu thấy tấm bia này dễ thương nhứt

Dĩ nhiên, cái gì liên quan đến ý trung nhân của nàng đều dễ thương cả.

– Phải, bác cũng nghĩ như vậy… hai đứa nó gần như tử trận liền một lúc. Stuart chết trước, Brent chụp lá cờ của anh nó vừa buông xuống theo.

Trên đường về ấp Tara, Scarlett thừ người nghĩ đến những nơi vừa ghé thăm. Nàng nhớ lại cảnh sắc huy hoàng của Clayton ngày xưa, lúc khách khứa còn tấp nập tại các biệt thự lớn, tiền bạc còn dồi dào, hắc nô còn đông nghẹt trong nhà và những cánh đồng bông vải nằm phơi mình rực rỡ. Scarlett chợt rùng mình khi nhìn những khu vườn xung quanh.
Trong năm tới là đồng ruộng sẽ biến thành rừng thông, không còn hắc nô, đành chịu bó tay. Không ai có thể quán xuyến một đồn điền lớn mà không nhờ có bàn tay của hắc nô. Những cánh đồng sẽ biến thành rừng. Không ai còn có thể trồng nhiều bông được nữa và mình sẽ làm gì đây? Nông gia sẽ ra sao? Dân thành phố còn có cách xoay sở. Nhưng dân trồng trọt như mình phải trở về một trăm năm trước, cái thời những kẻ khẩn hoang chỉ có một căn chòi nho nhỏ và vài sào đất để canh tác với hai bàn tay trắng.

Không, Tara không thể nào như vậy được. Không bao giờ, dẫu mình phải tự tay cầm cày. Tất cả vùng này hoặc tiểu bang này có thể biến thành rừng, mặc họ, nhưng Tara thì không. Mình đâu có phí tiền cho những tấm bia mộ hoặc bỏ thì giờ để than khóc thảm thương cảnh do chiến tranh gây ra.. Mình sẽ tìm ra lối thoát. Mình sẽ tìm được lối thoát nếu vẫn còn có đàn ông. Mất bọn hắc nô cũng không đến nỗi nào, mất những người đàn ông, những thanh niên mới là đáng sợ.

Scarlett chợt nhớ tới bốn anh em nhà Tarleton, Fontaine, Raiford Calvert, anh em Munroe và những thanh niên ở Fayetteville, ở Jonesboro, những người nàng đã đọc thấy tên trong danh sách tổn thất. Phải chi còn sót lại một người nào đó, chính mình sẽ tìm thấy lối thoát ngay.

Bỗng một ý nghĩ hiện ra… nếu nàng muốn tái giá? Dĩ nhiên là không bao giờ nàng muốn tái giá. Một lần lấy chồng cũng đã quá ê chề. Hơn nữa, người đàn ông duy nhất nàng mong muốn là Asley thì cũng đã có vợ. “Nhưng cứ cho là mình muốn tái giá đi, thì mình sẽ lấy ai?” Scarlett bỗng hoảng sợ với chính ý tưởng của mình.

– Melly, rồi những thiếu nữ miền Nam sẽ ra sao?

– Em nói vậy nghĩa là gì?

– Có gì đâu. Chuyện gì sẽ tới với họ? Đâu còn ai sống sót để lấy họ. Tại sao vậy Melly, thanh niên đã chết hết cả, chẳng lẽ hàng ngàn người phải biến thành gái già hay sao?

– Và cũng sẽ không bao giờ có thêm trẻ con.

Melanie tiếp lời, đối với cô đó mới chính là chuyện quan trọng nhất.
Hiển nhiên, ý nghĩ của Scarlett không mới mẻ gì với Suellen, nhưng vừa nghe nói tới cô bật khóc. Từ sau lễ Giáng sinh tới nay, Suellen chẳng nhận được tin tức nào của Frank Kenedy. Cô không biết là tại đường bưu điện bị gián đoạn hay là Frank đã quên mình rồi. Hoặc có lẽ Frank đã chết trong những ngày sau cùng của cuộc chiến!

– Chúa ơi, mày đừng có khóc được không, Suellen?

– Chị không có quyền nói vậy vì chị đã có chồng, có con và ai cũng biết chị sẵn có nhiều người gắm ghé. Còn tôi thì sao đây? Tôi biết chị có ác ý với tôi, chị muốn trù cho tôi trở thành gái già.

– Câm ngay! Mày biết là tao ghét mấy người hễ động một chút là khóc sướt mướt. Mày biết rõ lão râu đỏ Frank có chết chóc gì đâu và chắc chắn lão ta sẽ quay lại hỏi cưới mày mà. Nhưng theo tao, thà chết già còn hơn lấy một người như lão ta.

Thế là Suellen nín bặt. Careen lơ đãng vuốt ve an ủi chị. Cô bé đang hồi tưởng chuyện ba năm trước, những lần cưỡi ngựa dạo chơi với Brent Tarleton. Mắt Careen như linh hoạt hẳn lên.
Melanie buồn bã:

– Phải! Miền Nam sẽ ra sao khi những thanh niên ưu tú của chúng ta không còn nữa. Chúng ta cần lòng can đảm, ý chí cương quyết và đầu óc của họ. Scarlett, mình phải dạy dỗ con mình cách nào để chúng thay thế những người dũng cảm đó.

Careen dịu dàng:

– Chẳng bao giờ còn có những con người như họ nữa. Không có ai có thể thay thế được họ.

Đường về tiếp tục trong im lặng.

Một ngày sau đó không lâu, Cathleen Calvert tới Tara lúc mặt trời sắp lặn. Nàng cưỡi một con la què quặt, cả ngựa lẫn chủ đều có vẻ bi thảm lạ lùng. Cathleen mặc một cái áo bằng vải thô dệt ở nhà, đội nón rộng vành với đoạn dây thừng làm quai. Nàng ngừng trước cửa nhưng không leo xuống. Scarlett và Melanie đang ngắm cảnh mặt trời lặn, vội bước xuống thềm chào hỏi. Cathleen gày guộc và xanh xao hơn lần Scarlett gặp ở nhà riêng. Cathleen nói:

– Cám ơn các chị, tôi không xuống đâu. Tôi chỉ tới báo tin tôi sắp lấy chồng.

– Cái gì?

– Lấy ai?

– Ồ, tuyệt quá Cathy?

– Chừng nào cưới?

– Ngày mai!

Cathleen trả lời thật bình tĩnh nhưng giọng nàng ẩn chứa một cái gì đó khiến Scarlett và Melanie không cười được nữa.

– Tôi tới cho các chị hay là ngày mai tôi lấy chồng, hôn lễ sẽ cử hành tại Jonesboro… và tôi cũng không mời người nào đi dự.

Hai người im lặng, bối rối nhìn Cathleen, bỗng Melanie hỏi:

– Một người quen phải không em?

Cathleen trả lời cộc lốc:

– Quen, ông Hilton

– Hilton?

– Phải, Hilton, người quản gia của chúng ta.

Scarlett nghẹn ngào, đột nhiên Cathleen nhìn chòng chọc Melanie, giọng nói gần như hung tợn:

– Nếu chị khóc, Melly, tôi không chịu đựng thêm nổi nữa đâu. Tôi sẽ chết ngay tại đây.

Melanie không nói nhưng đưa tay mân mê đôi dép của Cathleen trên bàn đạp
– Đừng đụng vào tôi. Tôi cũng không chịu được.

Melanie bỏ tay xuống nhưng vẫn không nhìn lên

– Thôi được, tôi phải đi ngay. Tôi tới đây chỉ cho các chị hay tin thôi.

Scarlett cố tìm một lời để phá tan sự im lặng bao trùm:

– Còn Cade thế nào?

– Ảnh đang chết từ từ. Tôi sẽ cố tìm cho ảnh một cái chết thoải mái và an nhàn hơn, khỏi phải lo nghĩ tới tương lai của tôi. Ngày mai, bà mẹ kế của tôi sẽ dẫn mấy đứa con đi Bắc Mỹ. Thôi, tôi về đây.

Nhìn ánh mắt quả quyết nhưng vô hồn của Cathleen, mắt Melanie ướt sũng. Nàng thông cảm tình cảnh của Cathleen. Trong khi đó, Cathleen cố gượng cười, cái cười mếu máo của một đứa bé cố dằn cho khỏi khóc. Riêng Scarlett thì vẫn chưa hết ngạc nhiên vì cái tin Cathleen Calvert sắp lấy một tên quản gia… Cathleen, con gái của một chủ đồn điền giàu có, Cathleen là thiếu nữ có nhiều người si mê nhứt trong hạt Clayton, chỉ đứng sau Scarlett!

Cathleen cúi xuống và Melanie kiễng chân lên. Họ hôn nhau. Rồi người con gái sắp lấy chồng trong tủi nhục giật cương thật mạnh, con la già nua cất bước.

Melanie nhìn theo, nước mắt lăn dài trên má. Scarlett cũng thẫn thờ nhìn theo hình bóng người bạn xa dần.

– Melly, nó có điên không? Chị biết làm sao Cathleen có thể yêu tên quản gia của nó được.

– Yêu? Ồ, Scarlett, đừng nói đến tiếng ghê rợn đó. Tội nghiệp Cathleen, tội nghiệp cho Cade!

Dĩ nhiên không ai có thể sung sướng khi làm vợ một gã da trắng ti tiện như thế. Nhưng một cô gái đơn độc làm sao có thể quán xuyến cả một đồn điền to lớn. Cathleen cần phải lấy chồng để có người gánh vác thay nàng.

– Melly đúng như tôi nói, bây giờ các cô gái không còn tự ý lựa chọn chồng nữa. Họ phải lấy đại bất cứ người nào.

– Ồ, họ đâu cần hấp tấp như vậy! Làm gái già có gì xấu đâu. Cô Pitty thì sao. Ôi, thà chị nhìn Cathleen chết còn ít đau lòng hơn. Chắc chắn Cade cũng nghĩ như chị. Dòng họ Calvert đã đổ nát rồi. Em tưởng tượng những… những đứa con của Cathy sẽ ra sao? Này, Scarlett, em cho Pork thắng ngựa đuổi gấp theo Cathy bảo nó về sống với mình.

– Chúa ơi!

Scarlett kêu lên, nàng giận cái lối mời đón kẻ khác vào Tara của Melanie. Scarlett không bao giờ dám nghĩ đến chuyện phải nuôi thêm một miệng ăn nào nữa. Nàng muốn nói thẳng ra nhưng trên mặt Melanie có cái gì đó khiến nàng phải dịu giọng:

– Cathy không chịu đâu. Melly. Chị biết nó rất tự ái, nó sẽ nghĩ là chúng ta thi ân cho nó

– Em nói đúng, đúng lắm.

Melanie lẩm bẩm như người ngây dại, mắt vẫn không rời đám bụi xa dần trên con đường đỏ.

Scarlett nghĩ: “Chị đã sống với tôi nhiều tháng rồi, chị không hề nghĩ tới chuyện đang sống nhờ người khác. Chắc chị không bao giờ nghĩ thế! Chị không phải là hạng người bị chiến tranh thay đổi tâm tánh. Chị cứ làm như mình giàu có và dồi dào lương thực lắm. Chắc rồi tôi không khỏi phải gánh vác chị suốt đời. Nhưng còn Cathleen thì không”.